Belki göz atmışsınızdır: Beni kod yazmayı öğrenmeye iten temel etmen geçmişte, ilk girişimimde, yazılımcılarla ve bu hizmeti veren şirketlerle yaşadığım tatsız tecrübeler olmuştu.

Fikrinizi uygulamak adına, hayallerinizi gerçekleştirmek uğruna cebinizden çıkan on binlerce lira ve sinir savaşıyla geçen aylar sonunda ortaya çıkan yarım yamalak, söz verilenden çok uzak bir ürün. Ardından en küçük bir revizyonu günlerce bekleten, biraz daha kapsamlısı içinse bir ton ek ücret talep eden, sonundaysa ortalıktan kaybolan programcı/telefonlara çıkmayan firma. Ve nihayetinde, baştan yazılması gereken bir proje, çöpe giden zaman ve para.

Sonraki yıllarda karşılaştıklarım ve duyduklarımdan anladım ki, bu konuda yalnız değilim.

Suçlu kim?

Sanılmasın ki burada kabahat tek başına yazılımcılarda; işverenin de yaptığı bazı hatalar ve ayıplar var. Gözlemlediğim şu:

Müşteriler sıklıkla, yazılımcıların bulundukları noktaya gelmek için harcadıkları binlerce saatlik mental efor ve – genellikle – sahip oldukları ortalama üstü zekaya gereken saygıyı göstermiyor, işlerini en ucuza yaptırmanın peşinde koşuyorlar.

Yazılımcılarsa, Bionluk gibi sitelerde verilen aşırı düşük fiyatlardan kaynaklanan haksız rekabet ve nakit ihtiyacı sebebiyle, emeklerini karşılamayan teklifleri kabul etmek zorunda kalıyorlar. Ancak ne yaptıkları konusunda genelde en ufak bir fikriniz olmadığını da gayet iyi biliyorlar, ve işi aldıktan sonra bunu aleyhinize kullanmaktan hiç çekinmiyorlar.

Sizin de göreceğiniz gibi, ortada bedhah bir kısırdöngü söz konusu.

İlk sinyaller

Bu döngüye kurban gitmemek için, bir işveren olarak yapabilecekleriniz ve dikkat etmeniz gereken konular şunlar:

• Yazılımcıları küçümsemeyin. Yaptıkları işin gerektirdiği emek ve ehemmiyeti itibarıyla, bir doktor ya da avukattan daha az saygıyı hak etmediklerini anlamalısınız.
• Gene bir doktor ya da avukat gibi, rehberinizde iyi bir yazılımcının telefonu mutlaka bulunsun ki, gerektiğinde danışıp çapraz kontrol yapabilesiniz. Örneğin...
• Hiç sakatlanıp, MR çektirip, hastanedeki doktorun size "ameliyat şart" dediği; sonra WhatsApp'tan aynı MR'ı gönderdiğiniz eski doktorunuzun "buz koy geçer" diye yanıtladığı oldu mu? Aynısı, yazılımcı firma daha ortada fol yok yumurta yokken sizden sırf sunucu için aylık 5000TL+KDV talep ettiğinde de olacak.
• Evet, gene bir doktor ya da avukat gibi, yazılımcının da şeffaf ve muallimi makbuldür. Eğer yapacakları konusunda sizi eğitmek, seçenekler sunmak ve bu seçeneklerin avantaj ve dezavantajlarını detaylıca açıklamak yerine, anlamsız terimlerle kafanızı karıştırmayı yeğliyorsa, bu tehlikeli bir sinyaldir.
• İşin en kritik kısmı, imzalayacağınız sözleşme. Proje bir kere teslim edildikten sonra yapılacak bakımların ve revizyonların kapsamı ve maliyeti, baştan çok net bir biçimde ifade edilmeli. En basit uygulamanın dahi mütemadiyen kontrol-optimize edilmesi ve geliştirilmesi gerekeceğini, aklınızdan çıkarmayın.
• Ya anlaşamazsanız? Görüştüğünüz freelancer ya da firma, kodu öyle muntazam ve açıklayıcı yazmalı, ilk günden itibaren tüm ilgili kontrol panellerinin giriş bilgilerini topluca vermeli ki, projeyi devralacak diğer yazılımcı havlu atmadan ilkinin kaldığı yerden projeye devam edebilsin (ki bu genelde, tüm bunlar yapılmış olsa bile, son derece zordur).

Şimdi reklamlar

Kendi girişimlerim sebebiyle nadiren dışarıdan proje üstleniyorum. Ancak rehberinizde iyi bir yazılımcının telefonu yoksa, bana her zaman danışabilirsiniz.